Kynoterapia jest metodą wzmacniającą efektywność. Nie jest samodzielną terapią. Dlatego zajęcia kynoterapii zawsze są jedynie elementem kompleksowego programu zajęć przygotowanych dla danej grupy lub pojedynczego uczestnika. Zajęcia kynoterapii mogą:
– stanowić samodzielny moduł – najczęściej: zajęcia Terapia z Psem (TP) i Spotkanie z Psem (SP)
– być elementem (fragmentem) zajęć – najczęściej zajęcia Edukacja z Psem (EP)
Zajęcia kynoterapii tylko dla uczestników są zabawą z psem. Dla prowadzących zajęcia i dla psa jest to PRACA. Praca odpowiedzialna i obciążająca. Wymagająca od kynoterapeuty zwiększonej koncentracji aby:
– zrealizować zaplanowany program utrzymując konwencję zabawy
– kontrolować przebieg zajęć i przewidywać rozwój sytuacji
– adekwatnie reagować w celu zapewnienia bezpieczeństwa tak uczestnikom jak i zespołowi kynoterapeutycznemu
Wymagająca od psa zwiększonej koncentracji ze względu na otoczenie, związane z nim bodźce i czynniki rozpraszające (ludzie, ruch, zapach, dźwięki, pomieszczenie, przedmioty). Zajęcia kynoterapii są dla psa przede wszystkim obciążeniem psychicznym. Możemy zmniejszyć je poprzez:
– dopasowanie charakteru psa do planowanego rodzaju zajęć – poprzez selekcję rasy, hodowli, szczenięcia
– odwrażliwianie i habituację
– ustawiczne szkolenie
– dopasowanie programów zajęć do wieku i możliwości psa
– reagowanie na sygnały zmęczenia psa
– zapewnienie psu możliwości odreagowania stresu wywołanego zajęciami
– dbanie o dobrą kondycję fizyczną i psychiczną psa
Spotkanie z Psem (SP) – ze względu na dużą dynamikę – może być bardzo obciążającą psa formą zajęć jeśli przewodnik nie będzie chronić psa przed zbytnią natarczywością ludzi. Pies jest aktywnym uczestnikiem i spontanicznie odpowiada na próby kontaktu, które są zwykle:
– w nowym miejscu
– w grupie obcych ludzi
– w szybko zmieniającym się otoczeniu
Wszystko to powoduje, że pies jest wciąż bombardowany nowymi bodźcami. Dla młodego lub nie przyzwyczajonego do takich sytuacji psa jest to dużym obciążeniem. Dlatego starajmy się psy wprowadzać tylko na czas bezpośredniego działania np. pokazu. Do tego czasu powinny mieć możliwość oczekiwania w miejscu chronionym przed bezpośrednim kontaktem z uczestnikami.
W sytuacji ograniczonej możliwości kontroli otoczenia (festyny, imprezy masowe itd.) należy pamiętać, aby uczestniczyła w nich grupa psów wymieniających się na „pierwszej linii kontaktu” z odwiedzającymi. Da to możliwość czasowego wycofania i odpoczynku psów sygnalizujących zmęczenie.
Specyficzną formą Spotkania z Psem (SP) jest wejście do placówki np. szkoły w trakcie przerwy, gdzie pies znajdzie się w hałaśliwej, ruchliwej, dużej grupie ludzi o nieprzewidywanych reakcjach np. piszczenie, podbieganie, wyciąganie rąk, pochylanie się nad psem, próby obejmowania itd. Doświadczenie i charakter psa oraz postawa przewodnika ma tutaj decydujące znaczenie na ile taka sytuacja będzie stresować psa.
Kontrola zachowania otoczenia wobec psa, habituacja i odpowiedni relaks po zajęciach pozwalają zmniejszać obciążenie psa zajęciami SP.
Edukacja z Psem (EP) – gdy pies jest ilustracją omawianego tematu i\lub motywatorem (nagrodą) do prawidłowego wykonania zadania przez uczestników – są zajęciami najmniej obciążającymi psa. Czas trwania zajęć edukacyjnych w placówkach oświatowych wynosi 45 minut – tyle trwa godzina lekcyjna. Zwykle też tyle czasu pies jest obecny w sali. Jednak cykl pracy zawiera więcej przerw w trakcie, których pies oczekuje, a uczniowie rozwiązują zadania. Czas bezpośredniego udziału psa w zajęciach stanowi zwykle nie więcej niż 10–25 minut. Istotnym czynnikiem wpływającym na zmniejszone obciążenie psa jest kontrola zachowania grupy. Przeważnie pies jest oddalony od grupy, aby wszyscy mogli go widzieć. Pokazy przeprowadza przewodnik psa z udziałem 1-2 dzieci. Grupa siedzi w ławkach i jest zwykle cicha. Najczęściej to pies podchodzi do ławek z dziećmi. Pies ma więc komfortowe warunki pracy. Odrębną kwestią jest wchodzenie i wychodzenie z placówki (szczególnie w czasie przerwy w zajęciach) ze względu na spontaniczność reakcji otoczenia na widok psa. Traktować je należy jako specyficzną formę Spotkania z Psem (SP).
Terapia z Psem (TP) – choć zwykle są to zajęcia statyczne, to obciążają psychikę psa ze względu na:
– aktywną interakcję psa z uczestnikiem
– konieczność ciągłej koncentracji psa na przewodniku
– konieczność precyzyjnego wykonywania poleceń
Czas trwania zajęć TP najczęściej określany jest przez możliwości podopiecznego. Kynoterapeuta ma możliwość i obowiązek zapewnienia psu odpowiedniego cyklu praca – odpoczynek już na etapie układania scenariusza zajęć na podstawie wytycznych specjalisty. Szczególnie w przypadkach prowadzenia kilku zajęć w tym samym miejscu, muszą być zapewnione odpowiednie przerwy dla odstresowania psa. Czynnikiem zmniejszającym późniejsze obciążenie psa jest ćwiczenie z psem scenariusza zajęć. Dobrze przygotowany do zajęć kynoterapeuta ma również plan pracy z podopiecznym w przypadku nagłej niedyspozycji psa i konieczności wycofania go z bezpośredniego udziału w zajęciach.